Μία εντελώς λιτή και συνοπτική αναφορά, που αφορά τα αξιοθέατα κ.α. στοιχεία του τόπου μας, απέστειλε ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, σε αρμόδιο υπάλληλο του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, προκειμένου τα στοιχεία αυτά, συμπεριληφθούν σε ένα Ταξιδιωτικό οδηγό, που θα καταρτίσει ο Δήμος, σε συνεργασία με τουριστικό φορέα της περιοχής.

Η αναφορά και το φωτογραφικό υλικό, έχει ως ακολούθως:

 

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ  

Είκοσι (20) χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης και στη μέση, σχεδόν, του οδικού άξονα που συνδέει την Τρίπολη με το Άστρος, βρίσκεται ένα μικρό, γραφικό χωριουδάκι, η Αγία Σοφία.

Η Αγία Σοφία Κυνουρίας, είναι δευτερογενής  Καστρίτικος οικισμός, με οικιστές κατοίκους κυρίως από το χωριό Καράτουλα της Κυνουρίας, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο νέο τους τόπο από το έτος 1850 και ύστερα.

Ονομάστηκε έτσι, από παλαιό πέτρινο προσκυνητάρι που υπήρχε επί του ημιονικού δρόμου που συνέδεε το Καστρί με το Ελαιοχώρι, ευρισκόμενο πλησίον του σημείου, όπου είναι χτισμένος ο σημερινός Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας.

Οι κάτοικοι της Αγίας Σοφίας, τα παλιότερα χρόνια, ασχολήθηκαν κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία, αλλά και με παραδοσιακές τέχνες, όπως την σιδηρουργία και βαρελοποιία, μάλιστα σε τέτοιο σημείο, ώστε το χωριό έγινε διάσημο από τους «Γύφτους» και τους «Βαγενάδες» της ΑγιαΣοφιάς.

Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας 1940, το χωριό, έσφυζε από ζωή και έφτασε να έχει πάνω από τριακόσιους (300) κατοίκους. Ήταν τότε που δούλευαν αδιάκοπα οι τρεις (3) υδρόμυλοι, τα γύφτικα, τα ασβεστοκάμινα, τα βαρελάδικα και οι ταβέρνες της Αγια Σοφιάς, εξυπηρετώντας κατοίκους όχι μόνο του ίδιου του χωριού, αλλά και πάρα πολλών άλλων γειτονικών, ενώ τα βουνά και οι λαγκαδιές του, αντιλαλούσαν από τα κουδούνια, τα βελάσματα των κοπαδιών και τις φωνές των τσοπάνηδων…

Σήμερα οι ΑγιαΣοφίτες, γνωρίζοντας την αίγλη και την γοητεία που είχε κάποτε το όμορφο χωριό τους, αγωνίζονται μόνοι τους αλλά και Συλλογικά, ώστε να μη «σβήσει» η παλιά ΑγιαΣοφιά, ούτε από τη μνήμη τους, ούτε και από τη ζωή τους.

ΕΟΡΤΗ – ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ

Ο Ενοριακός ναός του χωριού, είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Αγίας Σοφίας, μετά των τριών θυγατέρων Αυτής, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης.

Το χωριό εορτάζει την 17^η Σεπτεμβρίου, ημέρα όπου η Εκκλησία μας, τιμά τη μνήμη των παραπάνω Αγίων και κυρίως το μαρτύριό τους που συνέβη στη Ρώμη, επί Αυτοκρατορίας Αδριανού.

Την ημέρα εκείνη, ιδίως το βράδυ της παραμονής, πραγματοποιείται μεγάλο πανηγύρι, με προσέλευση εκατοντάδων προσκυνητών από την ευρύτερη, κυρίως, περιοχή. Μετά το πέρας του Εσπερινού, οι περισσότεροι προσκυνητές διασκεδάζουν στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού, με μουσική, χορό και φαγοπότι.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ – ΡΕΜΑΤΙΑ

Το γεωγραφικό ανάγλυφο του χωριού, με την κεντρική ρεματιά να δεσπόζει απ΄άκρη σε άκρη, τις βαθύσκιωτες λαγκαδιές του και τα βουνά που το περιβάλλουν, αποτελεί από μόνο του ένα σπάνιο αξιοθέατο.

Κυρίαρχο σημείο της σπάνιας ομορφιάς του, αποτελεί η ρεματιά του χωριού. Στο εσωτερικό της,  κατά τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες, κυλάει μικρό ποταμάκι που πηγάζει από την πηγή της «Μάνας» που βρίσκεται μέσα στη ρεματιά, αλλά και από άλλες πηγές που βρίσκονται σε παρακείμενες ρεματιές και συνδέονται με την κεντρική ρεματιά του χωριού.

Κάθε άλλη περιγραφή για την παραπάνω ρεματιά, ωχριά μπροστά σε αυτή που έδωσε ο Καλλίστρατος ΚΑΛΛΟΥΤΣΗΣ στα «ΚΥΝΟΥΡΙΑΚΑ» κατά την έκδοση του παραπάνω βιβλίου, το έτος 1930.

«… κείται τούτο επί μιας πλαγιάς, κάτωθεν της οποίας ρέει μικρό ποταμάκι, εκ του ύδατος του οποίου κινούνται τρεις (3) υδρόμυλοι.

Αναμφιβόλως η ρεματιά αυτή είναι πολύ ρομαντική ιδίως κατά την Άνοιξη, ότε οι καρυδιές, ροδιές, πλατάνες και τα άλλα οπωροφόρα δένδρα κρύπτουν μέσα εις το σύσκιο αυτό μέρος τα πιο καλλικέλαδα πτηνά.

Κοσσύφια και αηδόνια κάτω από τα πυκνά φυλλώματα των δροσερών δένδρων και υπό τον ρυθμικόν μουρμουρισμόν των κελαριζούντων υδάτων, ψάλλουν με τας μελωδικάς των φωνάς το χαρούμενο Ανοιξιάτικο τραγούδι και σκορπούν γύρω μια γλυκιά ευχαρίστηση….»

Διασχίζοντας  κανείς την παραπάνω ρεματιά και διαβαίνοντας το παλαιό μονοπάτι παραπλεύρως του ποταμιού, θα αντικρίσει τα ερείπια παλαιού Υδρόμυλου, αλλά και την Πέτρινη Βρύση, κατασκευής 1912 από την οποία προμηθεύονταν με νερό οι ΑγιαΣοφίτες, έως το τέλος της δεκαετίας 1960.

ΕΞΩΚΛΗΣΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

Ψυχική και σωματική ανάπαυλα δροσιάς, αποτελεί για τους ΑγιαΣοφίτες το εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Χτίστηκε το έτος 1921 από ΑγιαΣοφίτες μαστόρους, σε ένα θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον, στην κορυφή ενός λόφου, ανάμεσα σε τοπίο κατάφυτο από πεύκα.

Ευρίσκεται δύο (2) περίπου χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού και εορτάζει τρεις (3) φορές το Χρόνο. Την εορτή της Ζωοδόχου Πηγής και την εορτή των Αγίων Αναργύρων, την 1^η Ιουλίου και την 1^η Νοεμβρίου. Και τις τρεις (3) φορές, τελείται στο εξωκλήσι Ιερά πανήγυρη, με τους περισσότερους προσκυνητές να παρευρίσκονται την παραμονή της 1^ης Ιουλίου, λόγω των ιδανικών κλιματολογικών συνθηκών που δημιουργεί η Καλοκαιρινή περίοδος.

ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ

Παραπλεύρως της ρεματιάς στο Μοναχόρεμα και μέσα σε Σπήλαιο, βρίσκεται το προσκυνητάρι του Αγίου Σάββα, το οποίο με τη συνδρομή ΑγιαΣοφιτών και άλλων δωρητών, έχει διαμορφωθεί κατάλληλα, ώστε μέσα σε αυτό να τελούνται Ιερές Ακολουθίες.

Εορτάζει την 4^η  και 5^η  Δεκεμβρίου, παραμονή και ανήμερα της εορτής του Αγίου Σάββα, ημέρες κατά τις οποίες συσσωρεύονται αρκετοί προσκυνητές για να παρακολουθήσουν τον Εσπερινό, τον Όρθρο και τη Θεία Λειτουργία.

ΑΣΒΕΣΤΟΚΑΜΙΝΟ – ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ

Δυτικά του χωριού, σε απόσταση δύο (2) χιλιομέτρων και παραπλεύρως του παλαιού ημιονικού δρόμου της «Λαγκάδας», που συνέδεε το Καστρί με το Ελαιοχώρι, βρίσκεται το «φορτωμένο Καμίνι». Έτσι ονομάζουν οι ντόπιοι το Ασβεστοκάμινο εκείνο, το οποίο είχαν κατασκευάσει Καμινιαραίοι της Καστάνιτσας για την παραγωγή ασβέστου. Το καμίνι τελικά δεν κάηκε, επειδή οι κτίστες του, δεν εξασφάλισαν την απαιτούμενη άδεια από το Δασαρχείο για καύση. Παραμένει εκεί ανέπαφο, προκαλώντας θαυμασμό στους περιπατητές και θυμίζοντας σε αυτούς τον μόχθο, τη σοφία και την ευρηματικότητα των παλαιοτέρων.

Επίσης, σε απόσταση δύο (2) χιλιομέτρων βόρεια του χωριού και επί του ημιονικού δρόμου της «Λαγκάδας», βρίσκεται παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι, το Γεφύρι του «Ξεριά».

Χτίστηκε από πετράδες και άλλους άριστους τεχνίτες της εποχής, πριν από εκατόν ογδόντα (180), ίσως και περισσότερα, χρόνια.

Ονομάστηκε έτσι, επειδή βρίσκεται επάνω από τον ποταμό «Ξεριά», προστατεύοντας τους αγωγιάτες κ.α. διαβάτες της εποχής από τα ορμητικά νερά του και εξασφαλίζοντας μια πιο ασφαλή διέλευση, σε αυτούς, αποφεύγοντας  κατά το διάβα τους, το απόκρημνο σημείο της κοίτης του ποταμού.

ΣΠΗΛΑΙΑ – ΒΡΑΧΟΙ  ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗΣ

Σε δύο (2) σημεία του χωριού, στον λόφο «Μπαστούνα» που βρίσκεται νότια, αλλά και στην περιοχή «Τρυπίτσες», Β. Α. του χωριού και πλησίον της σιδηροδρομικής γραμμής, βρίσκονται αντιστοίχως δύο (2) βάραθρα – Σπήλαια, με αξιόλογο Σπηλαιολογικό ενδιαφέρον, τα οποία έχουν επισκεφθεί – καταρριχηθεί αρκετοί λάτρεις του είδους.

Αρκετοί επίσης αναρριχητές, καταφθάνουν στο Βράχο της «Κορακοφωλιάς» όπου βρίσκεται σε σημείο πλησίον της Επ. Ο. Τρίπολης – Άστρους και αναρριχώνται σε αυτόν, απολαμβάνοντας τις συγκινήσεις που προσφέρει το σπορ, αλλά και τη θέα της ευρύτερης περιοχής του χωριού μας.

ΚΑΛΟΛΟΓΟΣ, ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ.

Οι ΑγιαΣοφίτες, μέσα από τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου τους, διάγουν έναν ήσυχο βίο, προσπαθώντας μέσα από αυτά να διατηρήσουν την ιστορία και την παράδοσή τους, ώστε η γενιά τους να μη χαθεί στο αβυσσαλέο πέρασμα του πανδαμάτορα χρόνου.

Το κυριότερο έθιμο, συμβαίνει τη δεύτερη Κυριακής της Αποκριάς (Τυρινής). Οι κάτοικοι του χωριού,  γιορτάζουν τις Απόκριες και τον ερχομό της Άνοιξης, με τον  «Καλολόγο», ένα πανάρχαιο έθιμο που πραγματοποιείται με το άναμμα μιας μεγάλης φωτιάς στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Σχολείου.

Από μέρες πριν, οι άνθρωποι του Πολιτιστικού Συλλόγου κ.α., συγκεντρώνουν στον παραπάνω χώρο πουρνάρια και άλλα κλαδιά και ανάβουν μεγάλη φωτιά, διασκεδάζοντας  με το μοναδικό θέαμα της φλόγας που τριζοβολάει αρκετά μέτρα ψηλά, αλλά και με μουσική, χορούς και φαγοπότι.

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ

Ο επισκέπτης στο χωριό μας, πέραν του απολαυστικού περιπάτου στα παραπάνω αξιοθέατα του τόπου μας, μπορεί επίσης να απολαύσει τον καφέ του ή το φαγητό του στο μικρό καφενεδάκι του χωριού μας (κατόπιν παραγγελίας) και να προμηθευτεί με ελαιόλαδο αρίστης ποιότητας (το περίφημο αγουρόλαδο από μανάκι), μέλι, ρίγανη και κρασί, προϊόντα που παράγονται στον τόπο μας.